حداد عادل به وظایف فرهنگستان اشاره کرد و گفت: ما حدود 13 گروه پژوهشی داریم که از این جمله میتوان به گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی اشاره کرد که رسالت آن رصد کتابهای درسی در مدارس و برنامههای آموزشی دانشگاهها است. گروه ادبیات تطبیقی، گروه برونمرزی با نگاهی به سابقه زبان و ادبیات فارسی در شبهقاره، آسیای صغیر، آسیای میانه و …، گروه دانشنامه تحقیقات ادبی، گروه دستور زبان فارسی و رسمالخط، گروه زبانها و گویشهای ایرانی، گروه ادبیات معاصر و انقلاب اسلامی، زبان و رایانه، فرهنگنویسی، واژهگزینی و … نیز از جمله دیگر گروههای فرهنگستان هستند. در فرهنگستان یک کتابخانه نیز دایر است که تخصصیترین کتابخانه در حوزه زبان و ادب فارسی است. فرهنگستان همچنین 10 مجله پژوهشی منتشر میکند.
حداد عادل درباره اینکه برخی از نویسندگان رسمالخط زبان فارسی را رعایت نمیکنند، آن را نوعی لجبازی دانست و گفت: از گذشته تا امروز همواره نویسندگانی بودهاند که رسمالخط خود را داشته و بر آن اصرار دارند.
** گروهی تحت عنوان زبان و رایانه در فرهنگستان برقرار شده است
به گفته وی: شاهنامه فردوسی ۵۰ هزار بیت دارد و هزار سال پیش سروده شده است. این اثر سترگ فردوسی، سند اصالت زبان فارسی به شمار میآید و هویت ملی ما را شکل میدهد.
غلامعلی حداد عادل در پاسخ به پرسش دیگری درباره رویکرد کشور تاجیکستان به شاهنامه فردوسی و اقدامات مشترکی که میتوانیم با توجه به حضور تاجیکستان به عنوان مهمان ویژه امسال در نمایشگاه کتاب تهران داشته باشیم، گفت: شاهنامه به ایران فرهنگی تعلق دارد؛ اگر تاجیکستان میگوید شاهنامه برای ماست، درست میگوید و حق دارد. اگر افغانستان هم بگوید برای ماست آنها هم درست میگویند، و اگر ما بگوییم شاهنامه برای ماست، ما هم حق میگوییم. همه میتوانند شاهنامه را از آن خود بدانند زیرا تا در قلمرو وسیع ایران فرهنگی داریم زندگی میکنیم شاهنامه برای همه است همانطور که حافظ و سعدی برای همه است. این زبان فارسی است که حق میدهد همه آثار بزرگ فارسی را از آن خود بدانیم. خوشحالیم که تاجیکستان مهمان ویژه نمایشگاه کتاب است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچنین درباره تأخیر در تصویب معادلسازی واژگان، شناسایی واژگان جدیدی را که وارد زبان میشود، کار دشواری دانست و افزود: این واژگان از یک در معین وارد زبان نمیشوند که بتوان از همان طریق جلوی ورود آنها را گرفت.
حداد عادل ادامه داد: در دو دهۀ گذشته به واسطۀ فراگیر شدن ابزارهای ارتباطی اکترونیکی بهنوعی شاهد این بودهایم که خط فارسی در معرض خطر قرار گرفته است و برخی به عمد و یا به سهو با بیتوجهی به دستور خط فارسی،آشفتگیهایی را به نوشتار خود راه دادهاند.
وی کار فرهنگستان را انتخاب واژه صحیح و کار رسانهها را ترویج این واژگان دانست و یادآور شد: رسانهها در جا انداختن واژگان معادلسازی شده نقش مؤثری دارند که با کاربرد آن در خبرها، میتوانند به ترویج این واژگان در میان عامه مردم کمک کنند.
به گزارش گروه فرهنگ خبرگزاری علم و فناوری آنا، نشست خبری غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی به مناسبت روز پاسداشت زبان و ادبیات فارسی امروز، 18 اردیبهشتماه، با حضور جمعی از اهالی رسانه در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد.
وی به دیدار هفته گذشته رهبر انقلاب با فرهنگیان اشاره کرد و افزود: در هفته گذشته رهبر انقلاب در جمع فرهنگیان بر لزوم آشنا ساختن دانشآموزان با هویت ملی و اهمیت زبان فارسی تأکید کردند. زبان و ادبیات فارسی یک رشته پیوندی است میان همه مردم ایران در زمان فعلی و بین مردم امروز و همه نیاکان ما که از دیرباز در این سرزمین زندگی میکردهاند.
او درباره اینکه برخی از نویسندگان از این رسمالخط پیروی نمیکنند، آن را نوعی لجبازی دانست و گفت: از گذشته تا امروز همواره نویسندگانی بودهاند که رسمالخط خود را داشته و بر آن اصرار دارند. با وجود این، میتوان گفت که خوشبختانه امروز در حوزه رسمالخط شاهد هماهنگی قابل قبولی هستیم.
** دستور خط فارسی سندی بسیار مهم برای یکدستی و استاندارد شدن خط فارسی است
طی یک نشست خبری مطرح شد؛
حدادعادل در همین رابطه به سرهنویسی و تأکید بر آن نیز اشاره و اضافه کرد: عدهای بر این امر تأکید دارند که واژگان عربی را از زبان فارسی کنار بگذارند. وامواژه در همه زبانها وجود دارد و حذف این واژگان، در واقع لاغرتر کردن زبان است.
وی همچنین در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره ضعف و فقر محتوایی زبان فارسی در فضای مجازی نیز توضیحاتی ارائه کرد و با بیان اینکه با طوفان سهمگینی در این فضا مواجه هستیم، گفت: این آسیب نه تنها برای زبان فارسی که برای هویت کشور وجود دارد. به همین منظور گروهی تحت عنوان زبان و رایانه در فرهنگستان برقرار شده است که به مسائل زبان فارسی در فضای مجازی میپردازد. این گروه آماده و پذیرای پیشنهادات سازنده در این حوزه است.
وی ادامه داد: خبر خوش دیگر منتشر شدن جلد سوم «فرهنگ جامع زبان فارسی» است. ما سال گذشته نیز یک نسخه از این کتاب را در تاریخ بیستوپنجم اردیبهشتماه سال ۱۴۰۱ رونمایی کردیم، اما متوجه شدیم که احتیاج بهدقت بیشتری دارد؛ بنابراین انتشار و فروش آن به امسال موکول شد. جلد سوم فرهنگ جامع زبان فارسی جامعترین کتابی است که دربارۀ زبان فارسی منتشر شده است. این مجموعه در شکل نهایی خود حدود ۳۵ جلدِ ۷۵۰ صفحهای خواهد بود که منطبق بر آخرین پیشرفتهای دانش فرهنگنگاری است.
وی از زندهیاد سمیعی گیلانی به عنوان یکی از افرادی که مخالف این روش بود، یاد کرد و افزود: او از جمله کسانی بود که از کاربرد واژگان عربی مرسوم در زبان فارسی، پرهیز نداشت.
** انتشار جامعترین کتاب درباره زبان فارسی
به گفته وی؛ دستور خط فارسی سندی بسیار مهم برای یکدستی و استاندارد شدن خط فارسی است. فرهنگستان زبان و ادب فارسى، بهحکم وظیفهای که برحسب اساسنامۀ خود در پاسدارى از زبان و خطّ فارسى بر عهده دارد، از همان نخستین سالهاى تأسیس، درصدد گردآورى مجموعۀ قواعد و ضوابط خط فارسى و بازنگرى و تنظیم و تدوین و تصویب آنها برآمد و در این کار راه میانه را برگزید و کوشید تا در تدوین «دستور خط فارسى» اعتدال را رعایت کند.
** شاهنامه به ایران فرهنگی تعلق دارد
** تأکید رهبر معظم انقلاب بر آشنا کردن دانشآموزان با زبان فارسی
حدادعادل با بیان اینکه زبان فارسی یکی از مشخصات هویت ملی ماست ابراز داشت: همانطور که هر فردی شناسنامه دارد و نام و نشان و شماره ملی در آن درج است، ملت ایران نیز یک شناسنامه دارد که از بخشهای مهم آن زبان و ادبیات فارسی است.