از نگاه ناظران، یکی از دلایل مهمی که موقعیت تایوان را برای چین مهم میکند و از توسل به خشونت و جنگ برای حل بحران باز میدارد، اقتصاد این جزیره و وابستگی متقابل آن (از جمله مناسبات تجاری ۳۲۲ میلیارد دلاری) با سرزمین اصلی است که در میان مسائل اقتصادی نقش پیشرو صنعت تراشه نادیده گرفتنی است.
رقابت آمریکا و چین بر سر ریزتراشه
اکنون شرکت TSMC تایوان نزدیک به ۹۰ درصد تراشههای پیشرفته دنیا را تولید میکند. با وجود پیشرفت و سرمایهگذاری چین در این حوزه، پکن همچنان به واردات این محصول از دنیا و تایوان وابسته است.
در حال حاضر، چین، هنگ کنگ و تایوان بازیگران مسلط در تولید ریزتراشههای جهانی هستند که به آنها اجازه میدهد نیمی از بازار صادرات جهانی را نیز کنترل کنند.
بر پایه این قانون، حدود ۵۲ میلیارد دلار به طور مستقیم در اختیار سازندگان تراشه ایالات متحده در پنج سال آینده برای گسترش امکانات و همچنین برای تحقیق و توسعه قرار خواهد گرفت.
در سال ۱۹۷۵ «گوردون مور» دانشمند پیشرو در علم الکترونیک پیشبینی کرد که پیچیدگی چیپهای مدارکامل هر دو سال دو برابر میشود. پیشرفتهای صنایع هم به ترانزیستورهای چیپها اجازه داده تا جمع و جورتر شوند.
جایگاه نخست تایوان در صنعت تراشه
«شرکت تولید نیمه هادی» تایوان (TSMC) که مخفف «Taiwan Semiconductor Manufacturing Company» است، بزرگترین تولیدکننده قراردادی تراشههای نیمه هادی در جهان است که تلفن، لپ تاپ، اتومبیل، ساعت، یخچال و غیره ما را تغذیه میکند و مشتریان آن شرکتهای همچون اپل، اینتل، کوالکام، و انویدیا و … هستند.
«جو بایدن» رئیسجمهوری آمریکا چند روز پیش یک لایحه دو حزبی ۲۸۰ میلیارد دلاری با عنوان «لایحه چیپس» را برای تقویت تولید داخلی با فناوری پیشرفته امضا کرد که بخشی از تلاش دولتش برای تقویت رقابت ایالات متحده در برابر چین است.
شرکت TSMC تایوان نزدیک به ۹۰ درصد تراشههای پیشرفته دنیا را تولید میکند. با وجود پیشرفت و سرمایهگذاری چین در این حوزه، پکن همچنان به واردات این محصول از دنیا و تایوان وابسته است.
به فرض اینکه ریختهگریها از حمله چین در امان بمانند، بیتردید از زنجیره تامین جهانی که برای تولیدشان ضروری است، قطع میشوند. این ریختهگریها آنقدر برای اقتصاد جهانی ارزشمند هستند که برخی در اینجا از بخش تراشههای تایوان به عنوان «سپر سیلیکونی» یاد میکنند؛ موضوعی که از حمله چین جلوگیری و حمایت آمریکا را تضمین میکند.
به عنوان نمونه این شرکت در صنعت خودروسازی در سال ۲۰۱۹ حدود ۴۳ میلیارد دلار روی تراشهها هزینه کرد اما آنها تنها ۱۰ درصد از کل بازار تراشه را تشکیل میدادند.
یکی از دلایل مهمی که موقعیت تایوان را برای چین مهم میکند و از توسل به خشونت و جنگ برای حل بحران باز میدارد، اقتصاد این جزیره و وابستگی متقابل آن (از جمله مناسبات تجاری ۳۲۲ میلیارد دلاری) با سرزمین اصلی است
ایالات متحده در همان سال، نیمه رساناهایی به ارزش حدود ۴۴ میلیارد دلار صادر کرد که بسیار کمتر از چین است. در سال ۲۰۲۱، صادرات از چین دوباره به حدود ۵۲۲ میلیارد دلار افزایش یافت در حالی که صادرات از ایالات متحده به حدود ۵۳ میلیارد دلار رسید.
شرکت غول پیکر تولید نیمه هادی تایوان یا همانTSMC با تسلط بر ساخت پیشرفتهترین نیمه رساناها، یک فناوری را خلق کرده که برای دستگاههای دیجیتال و سلاحهای پیشرفته امروز و آینده مهم است. از این رو، هر دو ابرقدرت اکنون خود را عمیقاً وابسته به جزیره کوچکی مییابند که در مرکز رقابت پرتنش آنها قرار دارد.
این لایحه بیش از یک سال در حال تدوین بود اما در نهایت در اواخر ماه گذشته هر دو مجلس کنگره آن را به تصویب رساندند بهگونهای که سنا آن را با ۶۴ رای در برابر ۳۳ رای تصویب کرد و مجلس نمایندگان نیز آن لایحه را با ۲۴۳ رای موافق در برابر ۱۸۷ رای مخالف از تصویب گذراند تا اینکه در نهایت با امضای بایدن به قانون تبدیل شد.
بایدن در کنار شماری از قانونگذاران، سیاستمداران محلی و رهبران تجاری، این قانون را که بخش اصلی دستور کار اقتصادی او و مشوق سرمایهگذاری در صنعت نیمه هادی آمریکاست برای کاهش اتکای ایالات متحده به زنجیرههای تامین خارج از کشور، مورد تمجید قرار داد.
نخستین میکروچیپ با همکاری «رابرت نویس» و «جک کیلبی» در سال ۱۹۵۸ اختراع شد. با اینکه آنها در شرکتهای مختلفی کار میکردند اما برای ایجاد انقلابی در صنایع الکترونیک، فعالیت آنها در این دو شرکت به هم متصل شد. اولین میکروچیپی که ساخته شد یک ترانزیستور و سه مقاومت و یک خازن داشت؛ درحالی که میکروچیپهای امروزی بیش از ۱۲۵ میلیون ترانزیستور در فضایی کوچکتر از یک سکه کوچک دارند.
تسلط چین بر کارخانههای ذوب فلز و ریختهگری TSMC که رهبری نظامی و فناوری ایالات متحده را تهدید میکند، برای واشنگتن قابل تحمل نیستتسلط چین بر کارخانههای ذوب فلز و ریختهگری TSMC که رهبری نظامی و فناوری ایالات متحده را تهدید میکند، برای واشنگتن قابل تحمل نیست. با این حال، در صورت حمله پکن به تایوان، هیچ تضمینی وجود ندارد که بتواند کارخانههای ریختهگری را دست نخورده تصرف کند. این شرکتها به راحتی می توانند قربانی جنگ شوند و عرضه تراشه به صنعت گسترده الکترونیک چین را قطع کنند.
کوچک شدن میکروچیپها تا همین حالا هم مزایای بسیاری داشته و اختراعهای زیادی را موجب شدهاند که فراتر از جا گرفتن صرف در ابزار الکترونیکی است. آنها افزون بر به کار رفتن در خودرو، تلفن، رایانه و غیره، حتی در داخل بدن موجودات زنده بیولوژیکی هم جا داده میشوند. به این ترتیب میکروچیپها به عنوان وسیلهای برای نجات زندگی موجودات زنده مورد استفاده قرار میگیرند. دستگاههای تنظیمکننده ضربان قلب میکروچیپهایی را برای نگهداشتن زمان مورد استفاده قرار میدهند.
در مجموع، همزمان با مانورها و تهدیدهای چین علیه تایوان، آمریکا به دلیل وابستگی به ریزتراشهها به شدت هراسان و مضطرب است. نگرانی کاخ سفید زمانی که سناریوی حمله چین به تایوان قوت میگیرد، بیش از پیش افزایش مییاید همانگونه که «مارتین راسر» افسر ارشد اطلاعاتی و تحلیلگر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، آن را «یک ضربه ویرانگر بر اقتصاد و قدرت ارتش ایالات متحده» ارزیابی میکند.