به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: مسجد به دو اسم «کلیسا_ مسجد» و مسجدِ «توبه» نامیده می‌شود و بالای محراب آن با شعر فارسی تزیین شده است.
مرتضی رضوانفر افزود: «کلیسا _ مسجد» احتمالا از معدود مساجد جهان است که مدتی به کلیسا تبدیل شد و نامی دوگانه یافته است و بیت «چار چیز آورده‌ام یا رب (شاها) که در گنج تو نیست/ نیستی و حاجت و عذر و گناه آورده‌ام» از شاعری به نام سوزنی سمرقندی روی محراب آن نقش بسته است.
این پژوهشگر گفت: علاوه بر این مسجد بالای محراب مسجد «شاه عباس» در شهر دربند هم شعر فارسی نقش بسته است. رضوانفر افزود: شهر دربند از جمله شهرهای مهمی است که به واسطۀ عهدنامه گلستان از ایران جدا شده است و اکنون قدیمی‌ترین و تنها شهر شیعه‌نشین روسیه است.
به گفته این پژوهشگر، در سال ۱۸۰۶ میلادی، ارتش روسیه وارد شهر دربند شد و ساختمان مسجد را به کلیسا تبدیل کردند و بیش از ۴۰ سال بعد ساختمان مسجد به مسلمانان بازگردانده شد. دوباره سال ۱۹۳۶ در دوره دین‌ستیزی، ساختمان مسجد به موزه تبدیل شد و نهایتا در ۱۹۹۴ میلادی، دوباره کاربری مسجد پیدا کرد که البته در بازسازی مسجد ،گنبد آن حذف شد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: این مسجد همچنین جزو بناهای یاد شده در پرونده ثبت جهانی شهر دربند در یونسکو است.
منبع: https://www.iribnews.ir/fa/news/3879953/%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DB%8C-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%90-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87