اما حضرت امیر (ع) در طول دوران حیات مبارکشان بتها – چه بتهای ظاهری و چه بتهای ذهنی – مردمان را شکستند و شهادت ایشان نیز به دلیل همین بتشکنی بوده است. به مناسبت سالگرد شهادت حضرت امیر (ع) روایتی از این دو واقعه را به همراه معرفی منابع آنها در ادامه بخوانید:
میان این منابع «المستدرک علی الصحیحین» که گویا در سال ۳۷۳ قمری تالیف شده اهمیت بسیاری دارد. این کتاب تکمله صحیح بخاری و صحیح مسلم است. نویسنده این کتاب ابوعبدالله محمدبن عبدالله ضَبّی طَهمانی مشهور به حاکم نیشابوری، محدث و قاضی شافعیمذهب است که در قرن چهارم هجری میزیست و ساکن نیشابور بود. برخی مورخان اهلسنت، او را به دلیل نقل احادیثی در فضائل اهل بیت (ع)، شیعه دانستهاند، اما وی آزادمردی شافعی مذهب بود. سامانیان، حاکم نیشابوری را بهعنوان سفیر خود نزد آلبویه میفرستادند. عالمان اهل سنت او را از نظر مذهب کلامی از جمله اشاعره دانستهاند. وی در سومین روز از ماه صفر سال ۴۰۵ قمری در سن ۸۴ سالگی در نیشابور از دنیا رفت.
در همین روز قاتل ملعون امیرالمومنین (ع) با یک ضربت شمشیر جان به مالک دوزخ تسلیم کرد و به آتش انتهای جهنم فرستاده شد. ابن بطوطه در سفرنامه مشهور خود آورده است که: «در طرف مغرب قبرستان کوفه، جایی را دیدم که در آن چیزی به رنگ سیاه تند در میان زمین سفیدی جلب نظر میکرد. گفتند قبر ابن ملجم شقی است که مردم کوفه همه ساله هیزم فراوان بدانجا میبرند و هفت روز آتش بر گور او میافروزند.» (سفرنامه ابن بطوطه (جلد اول) به ترجمه محمدعلی موحد، چاپ ششم، تهران نشر آگه صفحه ۲۷۱)
روز شکستن بتهای درون کعبه به دست حضرت امیر (ع)
اما امام المتقین حضرت امیرالمومنین علی بن ابیطالب در شب بیستویکم ماه رمضان سال ۴۰ هجری، مقارن طلوع فجر به شهادت رسید، در حالی که از سن مبارک جنابشان ۶۳ سال گذشته بود. روایت است که در بیستم ماه رمضان اثرات سم در پاهای مبارک امیرالمومنین (ع) – همان پاهایی که بر کتف مبارک حضرت رسول (ص) نهاده شدند تا کعبه را از لوث وجود بتها پاک کنند – ظاهر شد و پاهای مبارک ورم کرد. در شب بیست و یکم اثر زهر بر بدن مبارک امیرالمومنین (ع) بسیار شد. حضرت (ع) فرزندان و اهل بیت خود را جمع کرد و با آنها وداع فرمود و وصیتهای خود را ابلاغ کرد. بویژه به فرزندانی که از بانوی دو عالم فاطمه زهرا (س) نبودند، فرمودند که از حسنین (ع) اطاعت کنند. در این روز پس از خاکسپاری امیرالمومنین (ع) مردم با امام حسن (ع) به عنوان خلیفه بیعت کردند و متاسفانه چه زود بیعت خود را شکستند.
انتشارات اساطیر نیز ترجمه «اعلام الوری باعلام الهدی (زندگانی چهارده معصوم)» به قلم محمد حسین ساکت را برای نخستین بار در سال ۱۳۸۸ در ۹۲۲ صفحه منتشر کرده است.
بنا به اطلاعات مندرج در بانک اطلاعات خانه کتاب و ادبیات ایران «اعلام الوری» در چند نوبت منتشر شده است. یکی از آنها با عنوان «سیره المعصومین: المسمی باعلام الوری و اعلام الهدی» به زبان عربی برای نخستین بار در سال ۱۳۸۳ در ۴۶۴ صفحه توسط انتشارات دارحجه در قم منتشر شده است.
بنا به اطلاعات ثبت شده در بانک اطلاعات خانه کتاب و ادبیات ایران درباره «المستدرک» پژوهشی با عنوان «حاکم نیشابوری و المستدرک علی صحیحین؛ با تاکید بر اخبار مناقب» نوشته علیرضا حیدرینسب در سال ۱۳۹۰ با شمارگان دو هزار نسخه، ۵۱۸ صفحه و بهای ۹ هزار تومان توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.
شهادت حضرت امیر (ع) یکی از هولناکترین ماجراها در تاریخ صدر اسلام است. ابن ملجم مرادی شخصیتی را به شهادت رساند که قرآن ناطق بود و نزدیکترین همنشین پیامبر (ص) و داماد و جانشین ایشان، چرا که رویداد غدیر مقبولترین رویداد میان عامه مسلمانان بود، بجز منافقان اموی که به ظاهر اسلام آورده بودند و تمامی تلاش خود را برای ریاست خود بر اعراب به کار میبردند.
امام علی (ع) اطاعت و ولایتپذیری محض از حضرت رسول اکرم (ص) داشت. همه سخنانی که از امیرالمومنین به یادگار مانده و در تاریخ ثبت و ضبط است، پس از پیغمبر اسلام (ص) ایراد شدهاند. ایشان در زمان پیغمبر بازوی اجرایی اسلام است و کمتر سخن میگوید. او سخن نمیگوید، چون میخواهد پیغمبر را که همان حق و بر طریق حق است، یاری کند. فراموش نشود که بسیار اتفاق افتاده بود که امیرالمومنین (ع) از جانب پیغمبر (ص) به ماموریتی اعزام میشدند. ایشان میپرسید که آیا باید به اجتهاد خود عمل کنم یا فقط نظر شما را پیاده کنم؟ که پیغمبر (ص) در جواب میفرمود که امام به اجتهاد خود عمل کند، چرا که اعتقاد بر این داشتند امام علی (ع) نسخهای از خودشان هستند.
المستدرک علی الصحیحین که به عنوان متمم و کاملکننده دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم است، از مهمترین آثار او بهشمار میرود. علامه جلالالدین سیوطی «المستدرک» را در زمره صحاح سته دانسته است. المستدرک بیش از هشت هزار و ۸۰۰ حدیث دارد که ۲۶۰ روایت آن در فضیلت امیرمومنان امام علی بن ابیطالب (ع) است.
همچنین ترجمه مرحوم آیتالله شیخ عزیزالله عطاردی قوچانی از این کتاب نیز با عنوان کامل «زندگانی چهارده معصوم علیهم السلام: ترجمه کتاب اعلام الوری باعلام الهدی» توسط انتشارات دارالکتب اسلامیه منتشر میشود.