سنایی غزنوی، متولد قرن پنجم و ششم هجری و جزو شاعرانی است که بعضی معتقدند برای اولین بار مضامین عرفانی را وارد شعر خود کرده نیز شعری در مدح پیامبر سروده است:
وعده دیدار هر کسى به قیامت
ماه فرو ماند از جمال محمد (ص)
سعدی؛ استاد سخن و یکه‌تاز عرصه شعر فارسی و نثر مسجع نیز با این ابیات ارادت قلبی خود را به پیامبر(ص) ابراز کرده است:
در ادبیات کهن فارسی، شاعران بنام و مشهور زیادی ارادت قلبی و احساس خالصانه خود را درباره پیامبر(ص) در قالب شعر بیان کردند که شامل حافظ، سعدی، مولانا، جامی، سنایی، محتشم کاشانی، ناصر خسرو، ملک‌الشعرای بهار و …. بسیاری از شاعران دیگر می‌شوند.
به طور کلی، شاعران شعر کلاسیک و معاصر همچون افضل الدین بدیل خاقانی شروانی، امیری فیروز کوهی، اخوان ثالث، شهریار، مهرداد اوستا، حمید سبزواری، احمد عزیزی، سعیدی کیاسری، علی معلم و… هریک به نحوی محبت خود را نسبت به اهل بیت بیان کردند و این چشمه همواره جوشان است.
خود ز فلک برتریم وز ملک افزون تریم
زین دو چرا نگذریم؟! منزل ما کبریاست
مایه ده آدم تویی میوۀ دل مریم تویی
همشهری زمزم تویی یا قبلة الله فی العجم
مهمترین شعری که همیشه از پیامبر(ص) گوشه ذهنمان داریم و به یاد می‌آوریم، مربوط به غزل لسان الغیب حافظ شیرازی با این ابیات است:
لیله اسرى شب وصال محمد (ص)
صورت بینی ِسیمین تو اشک نبی است
که رُخت گشته دو نیمه است ازو ماه مثال
سرو نباشد به اعتدال محمد (ص)
عطار نیشابوری نیز در بخشی از اشعار خود به ماجرای معراج حضرت محمد(ص) اشاره کرده است:
در این مطلب بخش‌هایی از اشعار این شاعران نامی که به نوعی مدح و نعت نبی مکرم اسلام(ص) نیز محسوب می‌شود و به آن اشعار نبوی هم می‌گویند، مرور می‌کنیم.
در نظر قدر با کمال محمد (ص)
ما بفلک بوده‌ایم یار ملک بوده‌ایم
باز همانجا رویم جمله که آن شهر ماست
به گزارش خبرنگارحوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، شعر فارسی تنها شکل بومی به تمام معنا برای تجلی زیبایی‌های موجود در اخلاق و سیره پیامبر(ص) است؛ چون از معدود اشکال هنری بیان احساسات و درونیات است که خلاف سایر هنرها مانند آثار نمایشی و فیلم، موجودیت خود را از دیگر جاها وام نگرفته و ساختار و قالب‌های مشخص و قاعده‌مندی نظیر غزل، قصیده، رباعی و دوبیتی دارد که علاوه بر این، شعر نو هم گاهی روایتگر اوصاف پیامبر(ص) بوده است.
روحی فداک ای محتشم لبیک لبیک ای صنم
ای رای تو شمس‌الضحی وی روی تو بدرالظلم
بخت جوان یار ما، دادن جان کار ما
قافله سالار ما فخر جهان مصطفاست
قدر فلک را کمال و منزلتى نیست
یک شبی در تاخت جبریل امین
گفت ای محبوب رب العالمین
هر نفس آواز عشق می‌رسد از چپ و راست
ما بفلک می‌رویم عزم تماشا کراست
که برو کرده یدالله رقم آیات جمال
آمده مجموع در ظلال محمد(ص)
گزینم قرآن است و دین محمد
همین بود ازیرا گزین محمد
یقینم که من هردوان را بورزم
یقینم شود چون یقین محمد
گوهر پاک از کجا! عالم خاک از کجا!
بر چه فرود آمدیت؟ بار کنید این چه جاست؟
آدم و نوح و خلیل و موسى و عیسى
مصطفایی به صفای دو رخ و لعل تو آل
ابرو و خال سیاه تو هلال است و بلال
عرصه گیتى مجال همت او نیست
ستاره‌ای بدرخشید و ماهِ مجلس شد
ناصر خسرو قبادیانی صاحب کتاب‌های متعدد از جمله زادالمسافرین نیز اشعاری برای پیامبر(ص) سروده است:
صد جهان جان منتظر بنشسته‌اند
در گشاده دل به تو در بسته‌اند
مولانا نیز با ابیاتی که خوانندگان مشهوری آن را بازخوانی کرده‌اند و برای ما آشناست، این چنین پیامبر(ص) را ستوده است:
انتهای پیام/
